Seçim komiserliğinin parlamento seçimlerinin nihai sonuçlarını onaylamasının ardından Irak siyasi sahnesi, yeni devlet kurumlarının oluşturulması için anayasal geri sayımın başlamasını bekliyor. 2021 hükümetinin kurulma sürecinin 12 ay sürmüş olması, mevcut sürecin hızlandırılması için önemli bir teşvik unsuru olarak değerlendiriliyor. Bu çerçevede siyasi kitlelerin anayasal sürelere ne ölçüde uyacakları, parlamentonun ve hükümetin istikrarı ile demokratik sürecin korunması açısından geniş ilgi görüyor.

2025 parlamento seçimlerinin nihai sonuçlarının Yüksek Seçim Komiserliği tarafından onaylanmasının ardından yeni devlet kurumlarının oluşturulması için anayasal takvim işlemeye başlıyor. Anayasaya göre parlamento, sonuçların ilanından itibaren 15 gün içinde en yaşlı milletvekilinin başkanlığında ilk oturumunu yapmak zorunda. Parlamento bu oturumdan sonraki 15 gün içinde kendi başkanını ve iki başkan yardımcısını seçiyor ve ardından parlamento başkanının seçilmesinin ardından en geç 30 gün içinde Cumhurbaşkanı belirleniyor.

Anayasa gereğince Cumhurbaşkanı, en büyük kitle tarafından gösterilen adayı hükümeti kurmakla görevlendiriyor. Başbakan adayı ise kabinesini oluşturup en geç bir ay içinde parlamentonun oyuna sunmakla yükümlü bulunuyor. Bu süreç devlet kurumlarının şekillenmesinde belirleyici adımlar olarak öne çıkıyor.

Ancak mevcut Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani’nin 2021’de kurulan hükümeti, parlamentodan güvenoyu almadan önce yaklaşık 12 ay süren uzun bir süreçten geçmişti. Bu gecikmenin siyasi kitleler arasındaki anlaşmazlıklar, üst düzey pozisyonlar üzerindeki çekişmeler ve bakanlıkların paylaşımına yönelik uzun müzakerelerden kaynaklandığı aktarıldı. Bu önceki deneyim, Irak’ta siyasi uzlaşıya ulaşmanın zorluklarını ortaya koyarken, devlet kurumlarının istikrarı ve seçim sonrası hükümetin hızlı bir şekilde göreve başlayabilmesi için anayasal süreçlere uyulmasının önemini bir kez daha gösteriyor.