Sudan’da ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında 15 Nisan'da başlayan çatışmalar nedeniyle birçok ülke, diplomatik misyonlarını ve vatandaşlarını tahliye etmeye devam ediyor.
Aralarında Türkiye, ABD, Çin, Rusya, İngiltere, Fransa, Suudi Arabistan, Etiyopya ve Mısır’ın olduğu 50’den fazla ülke, vatandaşlarını kara, hava ve deniz yoluyla tahliye çalışmalarını sürdürüyor.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Sudan'da ordu ile HDK arasında devam eden çatışmalar nedeniyle bugüne kadar 1763'ü Türk, 298'i 22 farklı ülkenin vatandaşı olmak üzere toplam 2 bin 61 kişiyi bu ülkeden tahliye ettiklerini bildirdi.
Sudan tarafının Türkiye'nin Hartum Büyükelçiliğinin taşınması önerisiyle ilgili açıklama yapan Çavuşoğlu, bunun için Port Sudan'da bir yer temin edeceklerini söyledi.
Çavuşoğlu, "Biz karar verdik aslında, böyle bir risk alamayız. Çünkü çatışmalar daha da tırmanırsa buradan çıkmak da zor olabilir. Geçici olarak Port Sudan'a taşımayı düşünüyoruz." dedi.
Sudan'dan vatandaşlarını tahliye eden diğer ülkelere ilişkin bilgiler şöyle:
Azerbaycan
Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, Sudan'daki 26 Azerbaycan vatandaşının Türkiye'nin desteğiyle tahliye edildiğini duyurdu.
ABD
Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Vedant Patel, 1 Mayıs'ta yaptığı açıklamada, 29 Nisan'da üç konvoyun Port Sudan'a ulaştığını ve ABD hükümetinin 700'den fazla ABD vatandaşına yardım ettiğini duyurdu.
Patel, günlük basın brifinginde, tahliyeleri en kısa zamanda gerçekleştirmek için "günün her saati" çalıştıklarını açıkladı.
Rusya
Rusya, Sudan’da üçüncü haftasına giren çatışmalar nedeniyle 200'den fazla diplomatını ve diğer Rus vatandaşlarını Sudan'dan tahliye ettiğini bildirdi.
Rus televizyon kanalı Zvezda, tahliye edilenler arasında eski Sovyet cumhuriyetleri ve diğer devletlerin vatandaşlarının da olduğunu bildirdi.
Fransa
Fransa Dışişleri Bakanlığı 27 Nisan'da yaptığı açıklamada, Sudan’dan 936 kişinin tahliye edildiğini açıkladı.
Bakanlık tahliye edilenler arasında Fransız vatandaşlarının yanı sıra İngilizler, Amerikalılar, Kanadalılar, Etiyopyalılar, Hollandalılar, İtalyanlar ve İsveçlilerin de bulunduğunu söyledi.
İngiltere
İngiliz pasaportu taşıyan yaklaşık 4 bin kişinin Sudan'da bulunduğu tahmin edilirken İngiltere, çatışmaların 10'uncu gününde ilk tahliye uçuşunu gerçekleştirdi.
İngiltere Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Vadi Seyyidina hava üssünden 25 Nisan'dan itibaren 21 uçuş yapıldığı bilgisi paylaşıldı.
Toplam 1888 kişinin tahliye edildiği belirtilen açıklamada, Port Sudan ve çevre ülkelere giden vatandaşlara konsolosluk hizmeti vermeye devam edecekleri de kaydedildi.
Almanya
Alman Ordusu (Bundeswehr), Twitter hesabından, Sudan’da tahliye operasyonunda bugüne kadar 311 kişinin ülkeden çıkarıldığını açıkladı.
Bir ordu sözcüsü, uçakların Alman vatandaşlarının yanı sıra diğer ülke vatandaşlarını da taşıdığını söyledi.
Kanada
Savunma Bakanı Anita Anand, 30 Nisan'da yaptığı açıklamada, Kanadalıların Sudan'dan tahliye uçuşlarının sona erdiğini açıkladı.
Anand, son iki hafta içinde yaklaşık 400 Kanadalının daha Kanada ordusu tarafından tahliye edildiğini söyledi.
İtalya
İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, 24 Nisan’da yaptığı açıklamada Sudan'dan ayrılmak isteyen ve aralarında yabancıların da bulunduğu tüm yurttaşlarını tahliye ettiklerini söyledi.
Başkent Hartum'dan 107'si İtalyan olmak üzere yaklaşık 150 kişi önce Cibuti'ye tahliye edildi, ardından Hava Kuvvetleri'ne ait uçaklarla İtalya'ya götürüldü.
Hollanda
Hollanda Dışişleri Bakanlığı, Sudan'daki çatışmalar nedeniyle ülkedeki 150 Hollandalının tahliye edildiğini açıkladı.
Hollanda Savunma Bakanlığı, 29 Nisan'da Sudan'dan Ürdün'e 8. ve son tahliye uçuşunu gerçekleştirdi.
Belçika
Belçika Dışişleri Bakanı Hadja Lahbib, Sudan’dan 1000'den fazla Avrupalının tahliye edildiğini bunlardan 8'inin Belçikalı olduğunu söyledi.
Bakanlık, yaklaşık 30 Belçikalının halen ülkede bulunduğunu belirtmişti. Sudan'da bulunan 30 Belçika vatandaşının ülkeden ayrılmak istemediği ifade ediliyor.
İspanya
İspanya hükümeti, 23 Nisan’da yaptığı açıklamada, 30'u İspanyol ve 70’i Arjantin, Kolombiya, İrlanda, İtalya, Portekiz, Polonya, Meksika ve Venezuela vatandaşı olmak üzere 100 kişiyi uçakla tahliye ettiğini açıkladı.
İsveç
İsveç Başbakanı Ulf Kristersson, 28 Nisan'da yaptığı açıklamada, İsveç Silahlı Kuvvetlerinin Sudan'daki kurtarma operasyonlarını tamamladığını duyurdu.
Kristersson düzenlediği basın toplantısında, 60'ı İsveç vatandaşı olmak üzere toplam 160 kişinin, İsveç Silahlı Kuvvetlerince tahliye edildiğini söyledi.
İsviçre
İsviçre Dışişleri Bakanı Ignazio Cassis, 21 Nisan'da sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, güvenlik nedeniyle ülkedeki büyükelçiliklerini kapattıklarını, çalışanların ise tahliye edildiğini duyurdu.
Cassis, tahliye edilmek istenen 30 İsviçre ya da çift uyruklu vatandaşın çıkış izni almadıkları için Sudan’da kaldığını belirtti.
Japonya
Japonya Başbakanı Kişida Fumio, Sudan'dan ayrılmak isteyen tüm Japon vatandaşların ülkeden tahliye edildiğini duyurdu.
Japonya Dışişleri Bakanı Hayaşi Yoşimasa, uçakla 24 Nisan’da 45 Japon vatandaşının ve farklı ülkelerden 8 kişinin Port Sudan kentinden Cibuti'ye getirildiğini bildirdi.
Bakanlık, Sudan'daki büyükelçiliğin geçici olarak kapatıldığını açıkladı.
Güney Kore
Güney Kore Cumhurbaşkanlığı Ofisinden yapılan açıklamada, 28 Güney Koreli ve çok sayıda Japon vatandaşının KC-330 tipi askeri nakliye uçağı ile Seongnam'daki Seul Hava Üssü'ne indiği belirtildi.
Çin
Çin Dışişleri Bakanlığının 27 Nisan tarihli açıklamasında, toplam 1300 Çin vatandaşının Sudan’dan ayrıldığı belirtildi. Çin vatandaşlarının bir kısmının savaş gemileriyle bir kısmının ise başka yollarla Sudan'dan ayrıldığı kaydedildi.
Hindistan
Hindistan Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Sudan’da çatışmaların başlamasından bu yana 2 bin 400 Hint vatandaşının tahliye edildiği duyuruldu.
Bakan Subrahmanyam Jaishankar, Sudan'da mahsur kalan diğer vatandaşlarını da tahliye etmeye devam edeceklerini söyledi.
Pakistan
Pakistan Dışişleri Bakanlığı, Sudan'da mahsur kalan bütün vatandaşlarını tahliye ettiğini duyurdu.
Bakanlık, 2 Mayıs'ta yaptığı açıklamada, 1000'den fazla Pakistanlının Sudan'dan tahliye edildiğini, tahliye operasyonlarının tamamladığını bildirdi.
Suudi Arabistan
Suudi Arabistan, 29 Nisan'da yaptığı açıklamada, Sudan’da çatışmaların ortasında kalan 4 bin 879 kişiyi tahliye ettiklerini açıkladı.
Devlet haber ajansı SPA'ya göre 12 Suudi ve 1866 başka ülke vatandaşı, gemiyle Sudan’dan Cidde’ye tahliye edildi.
Katar
Katar Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Macid bin Muhammed el-Ensari, 23 Nisan'da basına yaptığı açıklamada, kişi sayısını belirtmeden tüm Katar vatandaşlarının Sudan’dan tahliye edildiğini duyurdu.
Kuveyt
Kuveyt Dışişleri Bakanlığı, Suudi Arabistan’ın desteği ile başlattıkları operasyonla 25 vatandaşını tahliye ettiğini açıkladı.
Kuveyt vatandaşlarının Cidde şehrine tahliye edilmelerinin ardından ülkelerine ulaştığı belirtildi.
Filistin
Gazze'deki İçişleri Bakanlığı Sözcüsü İyad el-Bezm, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ordu ile HDK arasında çatışmaların yaşandığı Sudan'dan 250 Filistinlinin tahliye edildiğini söyledi.
Ürdün
Ürdün Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, 7 Kraliyet Hava Kuvvetleri uçağının Port Sudan Uluslararası Havalimanı'ndan 576 kişiyi tahliye ettiği bildirildi.
Açıklamada, tahliye edilenlerin 423'ünün Ürdünlü, 153’ünün ise Mısır, Filistin, Suriye, Irak, Lübnan, Yemen, Tunus, ABD, İngiltere, Japonya, Kanada, Almanya, Hollanda, Norveç, İtalya, İrlanda, Portekiz vatandaşları olduğu belirtildi.
Irak
Irak Dışişleri 1 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, Sudan'daki yaklaşık 300 vatandaşının tahliye edildiğini bildirdi.
İran
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, Sudan’da çatışmaların başlamasından bu yana 65 İran vatandaşının tahliye edildiğini söyledi.
Lübnan
Lübnan Dışişleri Bakanı Abdullah Bou Habib, Sudan’daki vatandaşlarının ilk tahliye aşamasını tamamladıklarını söyledi.
Lübnan, yaklaşık 250 vatandaşının bulunduğu Sudan'dan 12'si Filistinli 44 kişinin ülkeye getirildiğini duyurdu.
Bakanlık, ayrıca 51 Lübnan vatandaşını taşıyan bir konvoyun karadan Port Sudan şehrine ulaştığını, deniz yoluyla Suudi Arabistan’a geçecek vatandaşların hava yoluyla Lübnan'a nakledileceğini söyledi.
Moritanya
Moritanya, Suudi Arabistan’ın desteği ile çatışmaların ortasında kalan 120 vatandaşını deniz yoluyla tahliye ettiğini açıkladı.
Yemen
Yemen hükümeti, Port Sudan üzerinden yaklaşık 200 kişiyi tahliye etti. Suudi Arabistan’a ait bir gemiyle tahliye edilen Yemenliler önce Cidde'ye daha sonra hava yoluyla Yemen'e götürüldü.
Mısır
Mısır Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, çatışmaların başladığı 15 Nisan'da bu yana Sudan'dan 5 bin 300'den fazla vatandaş tahliye edildi.
Tahliye çalışmaları kapsamında 28 Nisan’da, 1365'i kara, 1283'ü hava yoluyla olmak üzere 2 bin 648 Mısırlı daha ülkeye getirildi.
Bakanlığın açıklamasına göre 10 binden fazla Mısırlı Sudan’da yaşıyor.
Libya
Libya Dışişlerinden yapılan açıklamaya göre, 25 Nisan'da Port Sudan üzerinden Suudi Arabistan'a ait bir gemiyle 105 Libya vatandaşının tahliye edildiği bildirildi.
Tahliye edilen Libya vatandaşlarının hava yoluyla ülkelerine götürüldüğü belirtildi.
Fas
Fas Dışişleri Bakanlığı, 154 vatandaşını tahliye ettiği son operasyonun ardından 15 Nisan'dan ülkeden tahliye edilen Faslı sayısının 447'ye yükseldiğini duyurdu.
Tunus
Tunus, Dışişleri Bakanlığı, 24 Nisan’da başlattıkları tahliye operasyonu kapsamında, aralarında Tunus Büyükelçisinin de bulunduğu 46 kişiyi taşıyan uçağın Kartaca Uluslararası Havalimanı'na iniş yaptığını bildirdi.
Cezayir
Cezayir Dışişleri Bakanlığı, Sudan’dan tahliye edilen diplomatların ve vatandaşların Sudan’daki Port Sudan Havalimanı'ndan Cezayir Hava Kuvvetlerine bağlı bir uçakla Cezayir’e ulaştığını belirtti.
Açıklamada, tahliye edilenler arasında, 13 Filistinli ile 22 Suriyelinin de olduğu belirtildi.
BAE
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada, Sudan’daki tüm vatandaşlarının tahliye edildiğini bildirdi.
Açıklamada, Bakanlık, BAE vatandaşları dışında 16 farklı ülkenin vatandaşlarını da başarıyla tahliye ettiğini açıkladı.
Somali
Somali Dışişleri Bakanlığı, Sudan'da 15 Nisan'dan bu yana yaşanan çatışmalar nedeniyle 150 vatandaşını ülkeden tahliye ettiğini açıkladı.
Cibuti
Cibuti Dışişleri Bakanı Muhammed Ali Yusuf, Cibuti'nin Hartum Büyükelçi İsa Hayri de dahil olmak üzere diplomatik personeli ve vatandaşlarını Sudan'dan tahliye ettiklerini duyurdu.
Kenya
Kenya, tahliye operasyonları başladığı tarihten bu yana 500'den fazla Kenyalıyı tahliye ettiğini açıkladı.
Sudan'da halen 2 binden fazla Kenyalının çatışmaların arasında mahsur kaldığı belirtiliyor.
Tanzanya
Tanzanya hükümeti, ordu ile HDK arasında çatışmaların yaşandığı Sudan'dan 206 vatandaşının ülkesine döndüğünü açıkladı.
Uganda
Uganda hükümeti, Sudan'dan 300 Uganda vatandaşının ülkesine döndüğünü bildirdi.
Uganda'nın Hartum Büyükelçisi Rashid Yahya Semuddu, 27 Nisan’da yaptığı açıklamada, 300 Ugandalının Etiyopya üzerinden tahliye edildiğini söyledi.
Semuddu, Sudan'da halen 50'den fazla Uganda vatandaşının olduğunu ve tahliye çalışmalarının devam ettiğini belirtti.
Gana
Gana Dışişleri Bakanlığı, Sudan'dan mahsur kalan 82 vatandaşını, Etiyopya üzerinden başarılı bir şekilde tahliye ettiğini bildirdi.
Çad
Birleşmiş Milletler (BM) Uluslararası Göç Örgütü (IOM) yaptığı açıklamada, 200'den fazla kişinin Sudan'dan Çad'a tahliye edildiğini açıkladı.
Nijerya
Nijerya hükümeti, Sudan’da bulunan yaklaşık 3 bin vatandaşının tahliyesi için çalışıyor.
Nijerya Ulusal Acil Durum Yönetim Ajansı (Nema), dün yaptığı açıklamada, 13 otobüsten oluşan ilk konvoyun başkent Hartum’dan Mısır’a geçtiğini bildirdi.
Güney Afrika
Güney Afrika Cumhuriyeti, Sudan'dan bulunan 77 vatandaşından 61'ini tahliye ettiğini duyurdu.
Sudan'da ordu ile HDK arasında çatışma
Sudan'ın başkenti Hartum ve diğer şehirlerde 15 Nisan sabahı Sudan ordusu ile HDK arasında silahlı çatışmalar başlamıştı.
Ordu ile HDK arasında "HDK'nin tamamen orduya katılmasını" öngören askeri güvenlik reformu konusunda son birkaç aydır yaşanan anlaşmazlık sıcak çatışmaya dönüşmüştü.
Sudan Dışişleri Bakanlığı, Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan'ın, orduyla çatışan HDK'nin feshedilmesi ve devlete karşı isyancı güç ilan edilmesi kararı aldığını, bu esasa göre davranılacağını bildirmişti.
