Türkmenler, Irak hükümetinin Kerkük ve diğer tartışmalı bölgelerin statüsüyle ilgili olan Irak Anayasası'nın 140. maddesinin gündeme gelmesine ve uygulanmasına ilişkin toplantılara davet edilmemelerine tepki gösterdi.

Irak Türkmen Cephesi ve Türkmen siyasi partiler konuyla ilgili ortak yazılı açıklama yayımladı.

Açıklamada, başta Kerkük olmak üzere tartışmalı bölgelerin statüsü ile ilgili Türkmenlerin katılmadıkları toplantılar ve alınacak kararların reddedildiği belirtildi.

Özellikle Kerkük'ün geleceği, statüsü ve yönetimiyle ilgili Türkmenlerin söz sahibi olmadıkları kararların eksik kalacağı aktarılan açıklamada, Kerkük ve diğer tartışmalı bölgelerin statüsüyle ilgili Irak Anayasası'nın 140. maddesinin gündeme gelmesinin de "hayretle" karşılandığı ifade edildi.

Açıklamada, "Yeni hükümetin kurulma sürecindeki siyasi ittifaklarda Türkmenlere yer verilmemesi, hükümette Türkmenlere bakanlık verilmemesi, ülkenin temel üçüncü unsuru olan Türkmenlerin göz ardı edildiğini ortaya koyuyor." ifadelerine yer verildi.

Kerkük'ün hiçbir siyasi ittifakın pazarlık konusu olamayacağı vurgulanan açıklamada, yeni hükümet ve tüm idari görevlerde Türkmenlerin yer almalarıyla siyasi dengenin sağlanabileceği kaydedildi.

Siyasi ittifak ve kararların alındığı toplantılarda Türkmenlere yer verilmemesinin "siyasi bir ayıp" olarak nitelendiği açıklamada, bunun Irak devletinin kurulmasından bu yana ülkenin toprak bütünlüğünü savunan Türkmenlere yönelik haksızlık olduğu belirtildi.

Irak Meclisi Türkmen Grubu Başkanı ve ITC Milletvekili Erşat Salihi de sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, Kerkük’ün Irak Kürt Bölgesi Yönetimi'ne (IKBY) bağlanmasını hedefleyen 140. maddenin yürürlüğe girmesini Irak'ta millî ortaklığa bir darbe olarak niteledi.

Salihi, Kerkük’ün ve millî kimliğinin Türkiye gündeminde olmasının da Irak'taki Türkmenler için büyük önem taşıdığını ifade etti.

Irak merkezi yönetimi ile Erbil arasındaki siyasi ve ekonomi anlaşmazlıkların çözümü için 29 Kasım Salı günü Bağdat'ta Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani'nin de katıldığı bir toplantı yapılmıştı.

Kürt siyasi liderlerin de katıldığı Bağdat ve Erbil arasındaki anlaşmazlıklar, tartışmalı bölgeler ve Kerkük'ün statüsünün belirlenmesini öngören 140. maddenin ele alındığı toplantıya Türkmenler davet edilmemişti.

- Tartışmalı 140. madde nedir?

Irak Anayasası'nda Kerkük, Diyala, Musul ve Salahaddin gibi tartışmalı bölgelerin statüsüyle ilgili olan 140. madde, üç aşamadan oluşuyordu.

Buna göre, önce Kerkük ve diğer tartışmalı bölgelerde eski Devlet Başkanı Saddam Hüseyin dönemi ve 2003 sonrası yaşanan demografik değişiklik durumu normalleştirilecek, ardından nüfus sayımı yapılacak ve daha sonra bu bölgelerin merkezi yönetime mi yoksa Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'ne (IKBY) mi bağlanmasına karar verilmesi için referanduma gidilecek.

Maddeye göre tüm bunlar, Aralık 2007'ye kadar gerçekleştirilecekti.

O dönem Kerküklü Türkmen, Kürt ve Arap siyasi temsilcilerden oluşturulan komisyon hiçbir sonuca ulaşamamış ve söz konusu madde 2007 yıl sonunda yürürlükten kalkmıştı.

Kürt siyasi liderler, özellikle Kerkük'ün statüsünün belirlenmesi için 140. maddenin uygulanması gerektiğini savunurken, Kerküklü Türkmen ve Araplar ise maddenin 2007 sonunda hukuken sona erdiğini ifade ediyor.

Türkmen ve Araplar, Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) ve Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) gibi Kürt siyasi partilerin, Kerkük ve diğer tartışmalı bölgelere ülkenin kuzey kentlerinden bu bölgelerin demografik yapısını değiştirecek ölçüde nüfus kaydırdığını savunuyor.